rıdvan çeliköz: Medyen ve Leyke (2). Eyke-Leyke-Leuke Kome

Ashâbu’l-Eyke

"كَذَّبَ أَصْحَابُ الْأَيْكَةِ الْمُرْسَلِينَ (176) إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَيْبٌ أَلَا تَتَّقُونَ (177)"

Ashâbu’l-Eyke’den Şu’ayb’ın kardeşleri olarak konu edinilir, Eyke kelimesinin “sedir ağacı, sık ve bol ağaçlıklı yer” anlamına geldiği, kelimenin Leyke şeklinde de okunduğu, bu takdirde şehrin adı olduğu, Medyen halkına çok ağaçlı bir bölgede yaşadıkları için bu adın verildiği de ifade edilmektedir (T.D.V.İslam Ansiklopedisi).

Eyke ve Leyke mushaf’ta şöyle imla edilmiştir;

“اَصْحَابُ الْاَيْكَةِ” (15:78).

“وَإِنْ كَانَ أَصْحَابُ الْأَيْكَةِ لَظَالِمِينَ”

“وَإِن كَانَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَيۡكَةِ لَظَٰلِمِينَ”

“وَاَصْحَابُ الْاَيْكَةِ وَقَوْمُ تُبَّعٍ كُلٌّ كَذَّبَ الرُّسُلَ فَحَقَّ وَعٖيدِ” (50:14).

“وَاَصْحَابُ الْئَيْكَةِ” (38:13).

“وَثَمُودُ وَقَوْمُ لُوطٍ وَأَصْحَابُ الْأَيْكَةِ أُولَئِكَ الْأَحْزَابُ”

“وَثَمُودُ وَقَوۡمُ لُوطٍۢ وَأَصۡحَٰبُ لۡـَٔيۡكَةِۚ أُو۟لَٰٓئِكَ ٱلۡأَحۡزَابُ”

veya

“لْپَيْكَةِ” “كَذَّبَ اَصْحَابُ لْپَيْكَةِ الْمُرْسَلٖينَ” (26:176).

“أيك ”; “Çalılık”, “Çalılık korusu”, “Palmiye Ağaçları” ile dolu bahçe, “Meyve Bahçesi”, “orman” anlamına gelen bir kelime.

Laika (لْپَيْكَةِ)-Leuke (Λευκή) ile ses benzerliği dışında, konum olarak ta ilişki kurulmuştur. Leuke Arabistan'ın kuzeybatısında olmalı,

λευκή κώμη: Leuke Kome (لوكا كوم), Leuce Come (وادي عينونة) şeklindedir, “beyaz köy” anlamına gelir, Aelius Gallus, Pliny, Ptolemy, Strabon (Leuke Kome, large emporium), Periplus (Leuke Kome) Tarafından bilinir.

Leuke Kome, Kızıldeniz'deki ana ticaret merkezlerinden biriydi

Strabon, Roma'nın Arabistan'ı ele geçirme girişimiyle ilgili anlatımında Leuce Come'den bahseder (XVI.iv.24)

Leuke Kome ile ilgili en son kaynak “Monumentum Adulitanum”dur:

https://en.wikipedia.org/wiki/Monumentum_Adulitanum

https://web.archive.org/web/20060220055737/http://users.vnet.net/alight/aksum/mhak4.html

Leuke Kome , Petra için Nebatî liman kentiydi. Güney Arabistan ve Hindistan'dan gelen mallar gemiyle gelir ve boşaltılırdı. Strabon, malların Arabistan'dan Ain Ounah'taki (Aynuna) liman kenti Leuke Kome'ye oradan Petra'ya, ardından Rhinocolura (Ῥινοκόρουρα: Eski Mısır ve İsrail Toprakları arasındaki sınırda bir yer)'ya nasıl taşındığını anlatır.