TEMİRKAPIG (15).

 

“حَمِئَةٍ”

Kelimesi için; “الحرارة” yani kızmak, kızışmak, sıcaklık anlamı verildiği gibi, “حَمَا ” korudu, korumak, barındırmak yani Himaye (حِماية), Hami (حامٍ) anlamına da verilmiştir.

“حَامِی الْحُمَیَّا”, “وحميت أنفي مَحْمِيَة”, “وحميت المريض حَمْياً،”, “حميت المكان حمى”  (Ragıb).

“عَيْنٍ” kelimesinin “Çeşme” anlamında kullanılmış olabileceğini söylememizin nedeni, hem sözlüklerde bulunması hem de coğrafi bir yer olarak var olması idi. “حَمِئَةٍ” kelimesine “Himaye” anlamını tercih sebebimiz hem sözlük anlamı ve hem akış (siyaq-sibaq) ilgidir. Yani;

“لَمْ نَجْعَلْ لَهُمْ مِنْ دُونِهَا سِتْرًا” (18:90)

“سِتْرًا”; “örtmek, gizlemek” mânasındaki setr kökünden türeyen ve “örtü, perde, arkasına gizlenilen ağaç vb. şey” anlamına gelir. Bu ayet 18:86 bahsedilen yerin zıddı gibidir, Güneş’e karşı korunaksız, su kıtlığı çekilen, bir yer. Bu bozkır yaşamını betimliyor olabilir. Bozkır veya step, fiziki coğrafyada kurakçıl otsu bitkilerden oluşan, sıcak ve ılıman iklimlerdeki ağaçsız ekolojik bölge anlamındadır.

 

“حَتّٰى اِذَا بَلَغَ مَطْلِعَ الشَّمْسِ وَجَدَهَا تَطْلُعُ عَلٰى قَوْمٍ” (18:90).

Bu ayet, Zu’l-qarneyn’nin Doğu Seferi, daha doğru deyişle Asya Seferi şeklinde anlaşılmalıdır.

“Herodotos’a göre, Büyük Kyros Lydia Krallığı’nı ele geçirdikten sonra sıradaki düşmanlarının Babilliler, Bactrialılar, Sakalar ve Mısırlılar olduğunu görür ve Anadolu’daki yerli halkların egemenlik altına alınması için komutanlarını görevlendirerek Ekbatana’ya döner. Görevlendirdiği komutanlar Anadolu’da faaliyetlerde bulunurken Büyük Kyros, Herodotos’un Yukarı Asya dediği Orta Asya’da yerli kavimler üzerinde hâkimiyet kurmakla meşgul olmuştur. Herodotos, bu kavimlerin çoğundan bahsetmeyeceğini, sadece Büyük Kyros’a en çok direnenlerden söz edeceğini söylemiştir. Yine Herodotos’un verdiği bilgilere göre, Büyük Kyros Orta Asya’daki yerli halkları boyunduruk altına aldıktan sonra Yeni Babil Krallığı üzerine yürüyerek bu krallığa da son verir ve Massagetleri de imparatorluğuna dâhil etmek amacıyla Orta Asya’ya ikinci bir sefer düzenlemiştir (Herodotos, I. 153, 177, 178, 201). Berossus ise Büyük Kyros’un Asya’nın geri kalanını aldıktan sonra Babil üzerine yürüdüğünü belirtmektedir (FGrHist vol. III C 1 364-97. Berossus= 680)” (Pers Kralı Büyük Kyros’un (MÖ 559-530) Orta Asya Seferleri ve Ölümü, Eray KARAKETİR, )