rıdvan çeliköz: Μαχοράβα (tapınak) Mekke’dir (2). Enlem-Boylam mı? Yerleşim yerleri mi?

8 Şubat 2022 Salı

Μαχοράβα (tapınak) Mekke’dir (2). Enlem-Boylam mı? Yerleşim yerleri mi?

Enlem-Boylam mı?

Yerleşim Yerleri mi?

Uluğ bey’in Ptolemy(Batlamyus)’nin el-mecîstî(كتاب المجيسطي)sindeki “sapmaları” revize etmesi, düzeltip, yeni bir hesablama yapması "bilinen" bir şeydir. Ptolemy’nin el-Mecîstî Kitabında yazdığı ölçümleri, Uluğ bey peşinen doğru kabul edip, gözlemlerle, ölçümlerle, tekrar ele alıp, revize etmeseydi bunu başka biri yapacaktı.

Pascal Francois Joseph Gossellin (1751-1830) Eratosthenes, Strabo ve Ptolemy sistemlerini karşılaştırmış, revize etmiştir.

Sapmalardan ve revize etmeden ne amaçladığımızı aşağıdaki görsellerle anlatmaya çalıştık.

Arabistan’ın uydudan çekilmiş görüntüsü ile Ptoleym haritalarını karşılaştıran görseller seçkisi (farkı bul);

Ptolemy’nin enlem-boylamlarına göre hazırlanmış haritalar (Okuyucu Kolay Karşılaştırsın diye Uydu Fotolarıyla birlikte sunu);

Resim 1:

Resim 2:

Resim 3:

Resim 4:

Daha fazla uydu ve Ptolemy’e göre harita seçkisi paylaşılabilir, dikkatli bir okuyucu, haritalar ile uydu fotoğraflarının uyum sağlamadığını fark edecektir. Kolaylık olsun diye aşağıdaki resimlerde uyumsuzluğu veya sapmaları işaretledik;

Modern dönemde Ptolemy’deki sapmaları fark edip, Ptolemy’nin verdiği “koordinatlar” bugün tekrar gözden geçirilmektedir.

Bunlardan;

Alastair Strang’ın “The Analysis of Ptolemy's Geography” başlıklı 1998 tarihli makaledir.

Niklaas Görsch’ün; “Ptolemy’s Geography and the Tabulae modernae – A Comparison of Maps Using the Example of the Arabian Peninsula” başlıklı 2019 tarihli makalesidir. “Koordinatlar”ın yeniden yapılanması ile ilgilidir.

Diğeri;

Corey Abshire, Dmitri Gusev, Sergey Stafeyev’in; “Enhanced Mathematical Method for Visualizing Ptolemy’s Arabia in Modern GIS Tools” başlıklı 2016 tarihli makaleleridir. Bu makalede “Koordinatlar”ın yeniden yapılanması ile ilgilidir.

Bizim enlem-boylam değil de yerleşim yerlerine yoğunlaşmamızın nedeni çalışmalarda gösterilen sapmalardır, revize edilmiş çalışmalar üzerinden konum belirleme yapılacak ise buna bir itirazımız olmaz.

Sapmalar üzerine yapılmış ve yeniden düzenlenmiş bir harita şöyledir;