Nûh Halkının İlahları (7b)
“وَكَانُوا يتخذون كل طلسم على شكل موافق لكواكب خاص
عَلَى صُورَةِ فَرَسٍ، وَنَسْرٌ عَلَى صُورَةِ نَسْرٍ” ( الرَّازي).
“Böylece de, her tılsım,
hususi bir yıldız ve hususi bir burca uygun şekil üzere öğreniyorlar,
uyguluyorlardı. İşte bu sebeple, Vedd'in, erkek suretinde; Suvâ'ın, kadın;
Yeğûs'un, aslan; Ye'ûk'un, at; Nesrin de Nesr suretinde olduğu söylenmiştir”
صورة رجل: Erkek,
صورة امرأة: Kadın,
صورة أسد: Aslan (baş)
صورة فرس: At,
صورة نسر: Kartal.
Vedd: “وُدًّا” (19:96), “وَدًّا”
(71:23). Sevgi, seven anlamındadır.
“Yine İbnü’l-Kelbî tarafından
verilen bilgiye göre Vedd kılıç kuşanmış, omuzunda yay, elinde mızrak ve ok
taşıyan heybetli bir erkek şeklinde tasvir edilmiştir” (İbnü’l
Kelbi, Kitabu’l-Esnâm, Putlar Kitabı, çev. Beyza Düşüngen, Ankara Okulu, 2016,
S.48).
Putlar
Kitabından:
“Onlar
Suvâ’ı put edindiler. Put, Yenbu' bölgesinin Ruhât yöresinde bulunuyordu. Yenbu’
Medine çevresindedir. Bekçisi Lihyân oğullarıydı. Ben Huzeyl’in şiirlerinden
onunla ilgili bir şey işitmedim, sadece Yemenli bir
adamın şiirini işittim
“Kelb
kabilesi, Dûmat el-Cendel'deki Vedd'i put edindi.
Mezhic
kabilesi ve Curaş halkı Yagûs'u put edindiler.
Şair şöyle dedi:
Yaşa
(Mutlu ol) Vedd, çünkü artık bize helal değildir
Kadınlarla,
oynaşmak, din işi ciddiye aldı.
Bir
başkası şöyle dedi:
Yağûs yürüttü bizi Murâd'a doğru,
Tan
atmadan saldırdık onlara!
Hayvân
kabilesi Ya'uq'u put edindi. O, San’â’ya Mekke
yönünde iki gecelik uzaklıkta bulunan Hayvan isimli bir köyde bulunuyordu. Hemdân’ın
veya diğer Arapların onunla isimlendiklerini işitmedim; onların veya
diğerlerinin onunla ilgili şiirlerine de rastlamadım. Zannediyorum bunun
sebebi, onların San’â’ya yakın bulunuşları, Himyerlilerle karışmış olmaları ve
Zû Nuvâs yahudi olduğunda, onlar yahudi olurken birlikte yahudi oluşlarıdır.
Himyerliler Nesr'i
put edindiler.
Onlar
ona, Belha’ isimli bir bölgede tapıyorlardı.
Himyerlilerden onunla isimlenmiş birisini duymadım, onların veya diğer
Araplardan birinin şiirinde de onun anıldığına rastlamadım. Bunun sebebi
herhalde, Himyerlilerin Tubba’ zamanında putlara tapmaktan vazgeçip Yahudiliğe girmiş
olmalarıdır.
Bunlar
Nuh kavminin taptığı beş puttur, Allah (şan yücedir) peygamberine (Allahtan ona
selâm olsun) indirdiği Kitabında(Kur'an) onları andı : [Nuh dedi ki:-Ya Rabbi,
onlar bana isyan ettiler, mallarının ve evlatlarmın kendilerine büyük ziyandan
başka bir şey getirmediği kişilere uydular, büyük bir hile düzdüler ve dediler
ki:-Putlarınızı sakın bırakmayın, Vedd'i, Suvâ’ı, Yeğûs’u, Ya’ûq'u ve Nesr’
terketmeyin. Onlar çok sapıttılar, zalimlerin sapıklıklarından başka bir şeyini
arttırma”
‘Amr b. Luheyy putçuluğu yayınca Araplar da putlara taptılar ve onları ilah edindiler.”
“Vedd,
Suvâ’, Yegûs, Yeûq ve Nesr, dindar, iyi kişilerdi, hepsi de aynı ayda öldüler.
Akrabaları çok üzüldüler. Kabil oğullarından biri dedi ki: “Ey hemşehrilerim,
size onların şeklinde beş put yapayım mı? Yalnız ruhlarını veremem?” –Yap!
dediler. O da tıpkı onlar gibi beş put yapıp dikti.” (İbnü’l Kelbi, Kitabu’l-Esnâm (çev. Beyza Düşüngen, Putlar
Kitabı) Ankara Okulu, 2016, S.41-44).
İbn Kelbi’nin anlattıklarını teyit edebileceğimiz “dış kanıtlar”ın
izini sürdüğümüzde ilk önce Vedd’en başlayalım;
Antik Güney Yazıtlarında bu ada rastlıyoruz.
(𐩥𐩵) Veddum ve Vedd'eb (𐩥𐩵 𐩱𐩨) “Seven baba” anlamına
gelir “Minaeanların”
Mısırlıların Wadjet wꜢḏyt “Yeşil
biri” olması olanaklıdır.
http://dasi.cnr.it/index.php?id=79&prjId=1&corId=13&colId=0&navId=113562579&recId=4253
http://dasi.cnr.it/index.php?id=dasi_prj_obj&prjId=1&corId=0&colId=0&navId=868264483&recId=4261
Sebe dilindeki eski yazıtlar, aşk ve dostluk tanrısı Wedd'in Yemenliler
tarafından “baba” olarak adlandırıldığını gösteriyor. Yazıtta Vedd'eb (𐩥𐩵
𐩱𐩨) “Seven baba”
yazmaktadır.
Vedd’in yerdeki izdüşümleri birkaç örnekte yazıtlarda
bulunmaktadır.
Acaba Vedd’in Göktede bir naqş’ı söz konusu mu?
“Vedd kılıç kuşanmış, omuzunda yay, elinde mızrak ve ok taşıyan
heybetli bir erkek şeklinde tasvir edilmiştir” (İbnü’l Kelbi, Kitabu’l-Esnâm, Putlar Kitabı, çev. Beyza
Düşüngen, Ankara Okulu, 2016, S.48).
İbn Kelbinin bahsettiği olasıdır ki; “The Old Man”, “Enmesharra” (Perseus),
kahraman takım yıldızıdır.
Sümer ve Akad mitolojidinde Enmesharra veya Enmešarra yeraltı ilişkili bir figürdür. “Baba”
rolündedir.
Yunan’da “Perseus”tur. Türkçe “Kahraman TakımYıldızı”dır.
Yine çok istifade ettim. Kesin kitaplașmalı.
YanıtlaSilÇok teşekkür. Çalışma azmimi arttırıyorsun
YanıtlaSil