Μαχοράβα (tapınak) Mekke’dir (4) Harmuta (Yenbu'/yembu) Limanı nereye gitti?

 

MARINUS OF TYRE, Μαρῖνος ὁ Τύριος, Tire'li Marinus, M.S.  70-130.

 Tire'li Marinus, hayatının çoğunu Rodos'ta geçirdi. Matematiksel coğrafyacıların ilklerinden biriydi ve Ptolemy tarafından “Coğrafya Kılavuzu”nda bahsedildi.

“Μακοράβα”nın yeri Marinus’ta var mıydı? Bilemiyoruz, haritası yitik, Ptolemy’nin “Μακοράβα”nın yerini Marinus’tan kopya etmesi muhtemel, birincil kaynağı o. “Μακοράβα” Marinus’ta geçiyorsa, bu adı biraz daha yukarı çeker, bugün bunu bilme ihtimalimiz yok… Yine Marinus hakkında bilgilerde hayatının çoğunu Rodos’ta geçirdiği bilgisinin altını çizmek lazım…

Semûd, Charmuthas, Yenbu' Limanı;

Knidoslu Agatharchides (MÖ 140) “Erythrean Denizi”nde “Thamoundeni” diye adlandırdığı bir topluluktan bahsediyor,  

Ptolemy’e baktığımızda

 Bu şekilde bir adlandırılmış bir bölge var.

‎Bu adlandırma qur'an'da Semûd olarak geçer, Semûd (Thamud)'a yapılan en eski referans, Asur Kralı II. Sargon (سرجون الثاني),  Asurluların boyun eğdirdiği Doğu ve Orta Arabistan halklarından biri olduğunu söyleyen M.Ö. 715 tarihli bir yazıttır.

Sargon II (Asur Kralı. MÖ 722-MÖ 705 yılları arasında ülkeye hükmetti.) dönemine ait bir kitabede “Ta-mu-di” şeklinde bahsedilir.

Semûd’la ilgili daha geniş bilgi için bknz.

http://ridvancelikoz.blogspot.com/search?q=semud

Charmuthas, Charmute, "Sharm Yanbu":

Agatharchides aşağı doğru devam eder, Charmuthas diye andığı bir limandan bahseder.

"Harmuta Limanı" nereye gitti?

Diodorus (MÖ 90– MÖ 30 yaklaşık)'un kitabında da "bu limandan" "Charmuthas" olarak bahsedilir,  yine o, Arablardan "Thamoudēnoie" diye bahsediyor,  Thamūd yani Samûd/Semûd

 

 

Buraya kadar her şey güzel,

Agatharchides ve  Diodorus Liman'dan bahsediyor oysa  Ptolemy'de bu limandan bahsedilmiyor. 

Ptolemy (100-170)'de bu "liman" kayboluyor.

Nasıl kayboluyor demeyin, Ptolemy buradan hiç bahsetmiyor.

Bu olayı nasıl yorumlayalım? Liman Taşınmış olabilir mi?

Elbette ki hayır! Burası Yenbu' Limanı. Cevabını Strabon'a düşülen bir notta buluyoruz. (Strabon'un da Charmothas dediğine dikkat!);

    

Ptolemy Haritası üzerinde Harmuta'yı ( Lambia yani Yenbu’/ ينبع  veya Yambu) işaretlediğimizde, Yesrib (Medine) ve Macoraba (Mekke)'nin konumu;

           Aşağıda  Kadim Yenbu' Limanı;

         Modern Haritayla Ptolemy'e göre haritayı karşılaştırdığımızda yine sapma belirgindir;

            
             Bilgi için;  

      https://www.ancientportsantiques.com/a-few-ports/sharm-yanbu/

Μαχοράβα (tapınak) Mekke’dir (3) Μακοράβα'nın anlamı

 

“Μακοράβα”nın anlamı:

Plotemy:

Κλαύδιος Πτολεμαίος, Klaudios Ptolemaios veya Batlamyus veya Batlamyus el-Kalûzî (القلوذي), Batlamyus, iki önemli yapıtın yazarıdır: Almagest ve Coğrafya. O coğrafyasında “Arabia Felix” kısmında “Μακοράβα” yı konumlandırır.

 

Ad Grekçe olabilir mi?

Μακοράβα:

Μάκαρ, μάκαιρα, μάκαιρος: mutlu, mesut, bahtiyar, talihli, şanslı.

Μακαρία: mutluluk, saadet, bahtiyarlık, talih, şans.

Μακαδονία veya Μακαδωνία: Makedonia, Macedonia, hellas’ın kuzeyinden yer alan ve krallıkla yönetilen ülke gibi.

Ad İbranca olabilir mi?

Meccha+ rabba (Mekke+Rabba) Önerileride var (Samuel Bochart (öl. 1667)

 

 

ماكورابا: Şeklinde semitik kullanımı olabilir mi?

İbranca ad önerilmişse de Sebetik Güney Arabça “𐩣𐩫𐩧𐩨𐩬” MKRB “tapınak” anlamında gelmektedir. Bu anlam daha uygun gözükmektedir.

 

 

 

 

Μαχοράβα (tapınak) Mekke’dir (2). Enlem-Boylam mı? Yerleşim yerleri mi?

 

Enlem-Boylam mı?

Yerleşim Yerleri mi?

Uluğ bey’in Ptolemy(Batlamyus)’nin el-mecîstî(كتاب المجيسطي)sindeki “sapmaları” revize etmesi, düzeltip, yeni bir hesablama yapması "bilinen" bir şeydir. Ptolemy’nin el-Mecîstî Kitabında yazdığı ölçümleri, Uluğ bey peşinen doğru kabul edip, gözlemlerle, ölçümlerle, tekrar ele alıp, revize etmeseydi bunu başka biri yapacaktı.

Pascal Francois Joseph Gossellin (1751-1830) Eratosthenes, Strabo ve Ptolemy sistemlerini karşılaştırmış, revize etmiştir.

 

Sapmalardan ve revize etmeden ne amaçladığımızı aşağıdaki görsellerle anlatmaya çalıştık.

Arabistan’ın uydudan çekilmiş görüntüsü ile Ptoleym haritalarını karşılaştıran görseller seçkisi (farkı bul);

Ptolemy’nin enlem-boylamlarına göre hazırlanmış haritalar (Okuyucu Kolay Karşılaştırsın diye Uydu Fotolarıyla birlikte sunu);

 Resim 1:

 

Resim 2:

Resim 3:

 Resim 4:

Daha fazla uydu ve Ptolemy’e göre harita seçkisi paylaşılabilir, dikkatli bir okuyucu, haritalar ile uydu fotoğraflarının uyum sağlamadığını fark edecektir. Kolaylık olsun diye aşağıdaki resimlerde uyumsuzluğu veya sapmaları işaretledik;

  Modern dönemde Ptolemy’deki sapmaları fark edip, Ptolemy’nin verdiği “koordinatlar” bugün tekrar gözden geçirilmektedir.

Bunlardan;

Alastair Strang’ın “The Analysis of Ptolemy's Geography” başlıklı 1998 tarihli makaledir.

Niklaas Görsch’ün; “Ptolemy’s Geography and the Tabulae modernae – A Comparison of Maps Using the Example of the Arabian Peninsula” başlıklı 2019 tarihli makalesidir. “Koordinatlar”ın yeniden yapılanması ile ilgilidir.

Diğeri;

Corey Abshire, Dmitri Gusev, Sergey Stafeyev’in; “Enhanced Mathematical Method for Visualizing Ptolemy’s Arabia in Modern GIS Tools” başlıklı 2016 tarihli makaleleridir. Bu makalede “Koordinatlar”ın yeniden yapılanması ile ilgilidir.

Bizim enlem-boylam değil de yerleşim yerlerine yoğunlaşmamızın nedeni çalışmalarda gösterilen sapmalardır, revize edilmiş çalışmalar üzerinden konum belirleme yapılacak ise buna bir itirazımız olmaz.

Sapmalar üzerine yapılmış ve yeniden düzenlenmiş bir harita şöyledir;

 

 

Her iki resimde Macoraba’nın Mekke ile aynı konumda olduğu görülecektir.

Karşı savlar, revizeler, öneriler;

https://www.academia.edu/.../Travelling_along_the_Silk...

https://www.academia.edu/.../The_Error_in_Longitude_in...

https://www.mpiwg-berlin.mpg.de/.../files/Preprints/P465.pdf

http://www.e-perimetron.org/Vol_11_1/Abshire%20et%20al.pdf

http://www.e-perimetron.org/Vol_15_1/Abshire_et_al.pdf

https://www.semanticscholar.org/.../1f89c6af9de29d514576e...

https://www.academia.edu/.../Of_paths_and_places_the...

 

 

Μαχοράβα (tapınak) Mekke’dir (1).

 

Μαχοράβα (tapınak) Mekke’dir.

Macoraba ve Çevresi;

Ptolemy (Batlamyus) Macoraba’nın çevresinde dört/4 yerleşim yeri sayar,

Ptolemy’e göre bu yerleşim yerleri (konum/lokasyon) şöyledir;

Yunanca ve karşılıkları Μαχοράβα

Βαίβα/Baeba

Κάταρα/Catara

Γαράφα/Goeratha

Βιαβάνα/Biavanna

 

Ptolemy (Batlamyus)’ta konu edinilen yerleşimlerin harita üzerinde gösterilmesi;

 

Ptolemy (Batlamyus)’a daha yakından bakalım;

 

Yerleşim yerlerini çoğaltalım;

 

 

Yerleşim yerlerinin Ptolemy (Batlamyus)’un coğrafyasına göre Macoraba’nın üstünde ve altında konumlandırmasına göre küme/yığın oluşturduğumuzda aşağıdaki şekildeki gibi bir küme çıkmakta;

 

Ptolemy (Batlamyus)’ta konu edinilen yerleşim yerlerinin enlem-boylam üzerinden işaretlenmediğini, yerleşim yerleri üzerinden bir küme/yığın oluşturduğumuza dikkat edilmelidir, bunun nedeni Ptolemy (Batlamyus)’de sapmaların var olmasıdır.

 

Yahyâ’nın Öyküsü (8). "Onun adı Yaşayacak".

 

“İsa'nın gelişinden önce Yahya (ιωαννου/Iohanne), bütün İsrail halkını, tövbe edip vaftiz olmaya çağırdı.” (İncîl, İşler: 13:24).

“Şöyle ki, Yahya (ιωαννης/Iohannes) suyla vaftiz etti, ama sizler birkaç güne kadar Kutsal Ruh'la vaftiz edileceksiniz.” (İncîl, İşler: 1:5).

“Apollos Korint'teyken Pavlus, iç bölgelerden geçerek Efes'e geldi. Orada bazı öğrencileri bularak onlara, “İman ettiğiniz zaman Kutsal Ruh'u aldınız mı?” diye sordu. “Kutsal Ruh'un varlığından haberimiz yok ki!” dediler (1-2). “Öyleyse neye dayanarak vaftiz oldunuz?” diye sordu. “Yahya (ιωαννου)'nın öğretisine dayanarak vaftiz olduk” dediler (3). Pavlus, “Yahya (ιωαννης)'nın yaptığı vaftiz, tövbeyle ilgili bir vaftizdi” dedi. “Halka, kendisinden sonra gelecek Olan'a, yani İsa'ya inanmalarını söyledi.”  (4). Onlar bunu duyunca, Rab İsa'nın adıyla vaftiz oldular (5). Pavlus ellerini onların üzerine koyunca Kutsal Ruh üzerlerine indi ve bilmedikleri dillerle konuşup peygamberlik etmeye başladılar (6). Aşağı yukarı on iki kişiydiler (7). Havraya giren Pavlus cesaretle konuşmaya başladı. Üç ay boyunca oradakilerle tartışıp durdu, onları Tanrı'nın Egemenliği konusunda ikna etmeye çalıştı (8). Ne var ki, bazıları sert bir tutum takınıp ikna olmamakta direndiler ve İsa'nın yolunu halkın önünde kötülemeye başladılar. Bunun üzerine Pavlus onlardan ayrıldı. Öğrencilerini de alıp götürdü ve Tiranus'un dershanesinde her gün tartışmalarını sürdürdü (9). Bu durum iki yıl sürdü. Sonunda Yahudi olsun Grek olsun, Asya İli'nde yaşayan herkes Rab'bin sözünü işitti (10).” (İncîl, Elçilerin İşleri: 19:1-10).    

Yahyâ adı:

İbranca “יוחנן” yohanan (HNT),

Suryanca: “ܝܽܘܚܰܢܳܢ” yūḥannān (Peşhitta),

Yunanca: “Ιωάννης” (Textus Receptus),

Latinca: “Ioannis”, “Iohannis” (Vulgate),

Kopt: “ⲓⲱⲁⲛⲛⲏⲥ”

Arabça: “يُوخَنَان” veya “يُوحَنَّا” (ASVD),

İngilizce: John,

Habeş: “መጥምቁ”

Qur’an’ı Kerîm’de “يَحْيَى”

Ad Tevrât’ta “יוּחַנָן/YOHāNāN” şeklinde geçmektedir.

Adın İbranca “ח-נ-נ”da türediği söylenmiştir (حَنُون, ح ن ن‎), (ܚ-ܢ-ܢ‎ ḥ-n-n).

“יהוה‎ (YHVH) + חנון‎ (Hanon)” birleşimidir. 

İlginç bir şekilde Meryem Sûresinde;

“يَايَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا (12) وَحَنَانًا مِنْ لَدُنَّا وَزَكَاةً وَكَانَ تَقِيًّا (13)” 

 “حَنَانًا” vurgusu vardır, aynı şekilde Matta’ya göre İncîl’de de benzer “dil oyunu” vardır;

“Gidin de, 'Ben kurban değil, merhamet (ܚܢܳܢܳܐ) isterim' sözünün anlamını öğrenin. Çünkü ben doğru kişileri değil, günahkârları çağırmaya geldim (13). Bu arada Yûhannân (ܕ݁ܝܽܘܚܰܢܳܢ)'nın öğrencileri gelip İsa'ya, "Neden biz ve Ferisiler oruç tutuyoruz da senin öğrencilerin tutmuyor?" diye sordular. ” (İncîl, Matta’ya Göre: 9:13,14).

Son olarak adı konusunu nasıl yorumladığımızla bitirelim;

“يَازَكَرِيَّا إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَامٍ اسْمُهُ يَحْيَى لَمْ نَجْعَلْ لَهُ مِنْ قَبْلُ سَمِيًّا ”

 “Ey Zekeriyya!  “Gerçekten müjdeliyoruz sana bir genç oğul”  O’nun adı  “Yaşar/Yaşayacak”,  vermedik  önceden ona bir adaş ” (19:7). 

O'nun adı hep "Yaşayacak"!